Czy rodzic może żądać alimentów od dziecka?

Przestępstwo kradzieży w praktyce
31 października 2023
Naruszenie nietykalności cielesnej.
28 listopada 2023


Kancelaria Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska w Lublinie specjalizuje się w szeroko rozumianych sprawach rodzinnych, do których należą między innymi sprawy o zasądzenie alimentów. Najczęściej występują sprawy o zasądzenie alimentów od rodzica na rzecz dziecka, ale zdarzają się również sytuacje, w których to rodzic pozywa swoje dziecko o alimenty.

Zgodnie z przepisem art. 87 k.r.o. „Rodzice i dzieci są obowiązani do wzajemnego szacunku i wspierania się.”

Obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania i obciąża on krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Zgodnie z przepisem art. 133 § 2 k.r.o. „Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.” Zatem rodzic może żądać alimentów od swojego dziecka gdy znajduje się w niedostatku, przy czym dziecko musi być w takiej sytuacji, że jest w stanie utrzymać się samodzielnie.

Co znaczy życie w niedostatku?

Uprawniony - rodzic, znajduje się w niedostatku gdy nie jest w stanie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb egzystencjonalnych czyli dochowując wszelkich starań, własnymi siłami nie ma możliwości zapewnić sobie godziwej egzystencji. „Kwestia niedostatku osób uprawnionych do alimentacji, o którym mowa w art. 133 § 2 k.r.o. musi być oceniana w sposób zindywidualizowany, poprzez porównanie czy posiadane przez nich środki są wystarczające na pokrycie niezbędnych w ich sytuacji życiowej i zdrowotnej potrzeb.” (Wyrok Sądu Okręgowego w Nowym Sączu - III Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 5 grudnia 2013 r., III Ca 775/13). Istotne jest to, że życie w niedostatku nie może wynikać z winy uprawnionego czyli gdy rodzic nie podejmuje pracy z lenistwa lub nie stara się o należne mu świadczenie rentowe – wówczas alimenty nie będą mu się należały. Idąc za wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach dnia 29 maja 2013 roku w sprawie o sygn. akt: I Ca 178/13 „Możliwe jest uchylenie się od wykonania obowiązku alimentacyjnego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jednak od dawna nie budzi wątpliwości zasadność oddalenia powództwa o alimenty wytoczonego przez osobę, która w zawiniony sposób popadła w niedostatek.”

Od czego zależy wysokość alimentów?

Przy ustalaniu wysokości alimentów istotne będą z jednej strony koszty utrzymania uprawnionego rodzica (leki, żywność, odzież, utrzymanie mieszkania itp.), a z drugiej strony – możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego dziecka oraz dobrowolny udział dziecka w utrzymaniu rodzica np. robienie zakupów, kupno leków, wożenie do lekarzy.

Kiedy roszczenie rodzica będzie niezasadne?

Rodzic chcąc uzyskać alimenty od swojego dziecka musi złożyć pozew w sądzie, a dziecko, które czuje się pokrzywdzone samym wystąpieniem przez rodzica z takim żądaniem może wnosić o oddalenie powództwa, gdy stanowi ono nadużycie prawa i jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Na uwzględnienie zasługuje uchwała pełnego składu Izby Administracyjnej i Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 roku, sygn. akt: III CZP 91/86, która w punkcie 8 stanowi, że „w razie rażąco niewłaściwego postępowania osoby uprawnionej do alimentów, budzącego powszechną dezaprobatę, dopuszczalne jest oddalenie powództwa w całości lub w części ze względu na zasady współżycia społecznego (art. 5 KC) (…)”.
Sprzeczne z zasadami współżycia społecznego byłoby zasądzenie alimentów na rzecz rodzica od dziecka, nad którym rodzic ten znęcał się, nie dokładał się do kosztów utrzymania dziecka zanim stało się samodzielne czy też w sytuacji gdy rodzic był pozbawiony władzy rodzicielskiej nad dzieckiem. Są to jedynie przykłady, a każda sprawa wymaga indywidualnej oceny faktycznej i prawnej.

Jeśli potrzebujesz pomocy profesjonalisty – skontaktuj się z Kancelarią Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska w Lublinie, ul. Lipowa 18/71.