Naruszenie nietykalności cielesnej.
Czy rodzic może żądać alimentów od dziecka?
13 listopada 2023
Nowe koszty utrzymania dziecka w trakcie trwania sprawy o alimenty – rozszerzenie powództwa.
15 grudnia 2023
Zgodnie z przepisem art. 217 k.k.:
§ 1. Kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 2. Jeżeli naruszenie nietykalności wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności, sąd może odstąpić od wymierzenia kary.
§ 3. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.
Powyższy przepis prawny chroni nietykalność cielesną oraz związaną z nią godność człowieka i wolność od wszelkich oddziaływań na ciało, na które nie została wyrażona zgoda.
Naruszyć nietykalność cielesną można nie tylko poprzez uderzenie, ale również każde inne działanie skierowane przeciwko człowiekowi np. oplucie, szarpanie, oblanie, obcięcie włosów, klepnięcie w pośladek. Sąd Najwyższy stwierdził, że „nieprzyjemne uczucie fizyczne powstałe u pokrzywdzonego, a wywołane czynem przestępnym sprawcy, jest wystarczającym warunkiem do przyjęcia, iż doszło do naruszenia nietykalności cielesnej” (wyr. SN z 11.4.1938 r., II K 1862/37). Jeśli naruszenie nietykalności cielesnej spowoduje powstanie obrażeń, wówczas sprawca musi liczyć się z tym, że będzie odpowiadał za powstanie danego uszczerbku na zdrowiu, który w zależności od tego czy jest ciężki, średni czy lekki - wiążę się z określoną sankcją karną. Naruszenie nietykalności cielesnej nie może powodować żadnych zmian fizycznych na ciele człowieka, co najwyżej – nieznaczne, przemijające zaczerwienienie. Jeśli pokrzywdzony zgadza się na określony dotyk, naruszenie jego nietykalności – wówczas nie można mówić o przestępstwie z art. 217 k.k.
Można naruszyć nietykalność cielesną osoby śpiącej bądź nieprzytomnej, jeżeli można było się spodziewać, że pokrzywdzony nie wyrażałby zgody na określone zachowanie. Przestępstwo to można popełnić jedynie umyślnie, a odpowiedzialność karną można ponieść również za podżeganie czyli np. nakłanianie do uderzenia kogoś i za pomocnictwo czyli np. dostarczenie nieczystości do oblania innej osoby.
Sąd może odstąpić od wymierzenia kary gdy do naruszenia nietykalności cielesnej doszło wskutek wyzywającego zachowania pokrzywdzonego lub gdy pokrzywdzony odpowiedział czynem tego samego rodzaju.
Pokrzywdzonym może być każda osoba, w tym dziecko, którego nietykalność cielesną naruszono.
§ 1. Kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 2. Jeżeli naruszenie nietykalności wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności, sąd może odstąpić od wymierzenia kary.
§ 3. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.
Powyższy przepis prawny chroni nietykalność cielesną oraz związaną z nią godność człowieka i wolność od wszelkich oddziaływań na ciało, na które nie została wyrażona zgoda.
Naruszyć nietykalność cielesną można nie tylko poprzez uderzenie, ale również każde inne działanie skierowane przeciwko człowiekowi np. oplucie, szarpanie, oblanie, obcięcie włosów, klepnięcie w pośladek. Sąd Najwyższy stwierdził, że „nieprzyjemne uczucie fizyczne powstałe u pokrzywdzonego, a wywołane czynem przestępnym sprawcy, jest wystarczającym warunkiem do przyjęcia, iż doszło do naruszenia nietykalności cielesnej” (wyr. SN z 11.4.1938 r., II K 1862/37). Jeśli naruszenie nietykalności cielesnej spowoduje powstanie obrażeń, wówczas sprawca musi liczyć się z tym, że będzie odpowiadał za powstanie danego uszczerbku na zdrowiu, który w zależności od tego czy jest ciężki, średni czy lekki - wiążę się z określoną sankcją karną. Naruszenie nietykalności cielesnej nie może powodować żadnych zmian fizycznych na ciele człowieka, co najwyżej – nieznaczne, przemijające zaczerwienienie. Jeśli pokrzywdzony zgadza się na określony dotyk, naruszenie jego nietykalności – wówczas nie można mówić o przestępstwie z art. 217 k.k.
Można naruszyć nietykalność cielesną osoby śpiącej bądź nieprzytomnej, jeżeli można było się spodziewać, że pokrzywdzony nie wyrażałby zgody na określone zachowanie. Przestępstwo to można popełnić jedynie umyślnie, a odpowiedzialność karną można ponieść również za podżeganie czyli np. nakłanianie do uderzenia kogoś i za pomocnictwo czyli np. dostarczenie nieczystości do oblania innej osoby.
Sąd może odstąpić od wymierzenia kary gdy do naruszenia nietykalności cielesnej doszło wskutek wyzywającego zachowania pokrzywdzonego lub gdy pokrzywdzony odpowiedział czynem tego samego rodzaju.
Pokrzywdzonym może być każda osoba, w tym dziecko, którego nietykalność cielesną naruszono.
Czy zatem można karać dziecko klapsem?
W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym mamy przepis prawny art. 961 k.r.o., zgodnie z którym „Osobom wykonującym władzę rodzicielską oraz sprawującym opiekę lub pieczę nad małoletnim zakazuje się stosowania kar cielesnych.” Ogólną zasadą jest to, że nie wolno poniżać dzieci, ani też ich krzywdzić. Jednakże w literaturze podkreśla się, że jeżeli inne metody wychowawcze zawodzą, wówczas "danie klapsa" kilkuletniemu dziecku, nie stanowi przestępstwa. Z pewnością w sytuacji zgłoszenia takiego zdarzenia do odpowiednich organów, istotne będą okoliczności, w jakich rodzic naruszył nietykalność cielesną dziecka. „Wynikający z art. 961 K.r.o. zakaz nie powinien wykluczać możliwości stanowczego zachowania rodziców w celu ochrony dziecka przed grożącym mu niebezpieczeństwem lub dla zapobieżenia wyrządzenia przez dziecko szkody. Przecież skoro dziecko jest winne rodzicom posłuszeństwo, to skuteczne, ale i respektujące prawa dziecka wykonywanie pieczy nad jego osobą nie powinno wykluczać innej – poza fizycznym karceniem – sankcji wychowawczej. Zastosowana kara nie może jednak przynieść dziecku szkody.” (tak Smyczyński, Andrzejewski, Prawo rodzinne, 2022, s. 264).Jeśli chcesz skorzystać z pomocy profesjonalisty, masz dodatkowe pytania dotyczące powyższej tematyki – skontaktuj się z Kancelarią Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska w Lublinie, ul. Lipowa 18/71.