Czy warto zostać oskarżycielem posiłkowym?
Egzekucja kontaktów z dzieckiem, a orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego
28 września 2022
Czy za brak smyczy dla psa grozi kara
5 października 2022
Nasza kancelaria adwokacka Lublin specjalizuje się w prowadzeniu spraw karnych, głównie na terenie Lublina. Adwokat Elżbieta Piskorska reprezentuje nie tylko podejrzanych (oskarżonych), ale również pokrzywdzonych, którzy stając się oskarżycielem posiłkowym zyskują wiele uprawnień.
Na etapie postępowania przygotowawczego (dochodzenia, śledztwa) stronami postępowania są podejrzany oraz pokrzywdzony. Pokrzywdzonym jest osoba, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Zgodnie z treścią art. 53 Kodeksu postępowania karnego „W sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego pokrzywdzony może działać jako strona w charakterze oskarżyciela posiłkowego obok oskarżyciela publicznego lub zamiast niego.”
W sprawach karnych o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego – pokrzywdzony może działać jako strona:
- obok oskarżyciela publicznego – gdy prokurator wniósł do sądu akt oskarżenia (tzw. oskarżyciel posiłkowy uboczny), - zamiast oskarżyciela publicznego – gdy prokurator nie znalazł podstaw do wniesienia aktu oskarżenia (tzw. subsydiarny oskarżyciel posiłkowy).
Najczęściej w postępowania karnych adwokat reprezentuje oskarżycieli posiłkowych ubocznych i zgłaszając się jako pełnomocnik do sprawy składa w sądzie odpowiednie oświadczenie. Powyższe może uczynić również sam pokrzywdzony, a termin do złożenia stosownego oświadczenia rozpoczyna się z chwilą wniesienia aktu oskarżenia do sądu przez prokuratora, a kończy z chwilą rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej. Rozpoczęcie przewodu sądowego jest to zwięzłe przedstawienie zarzutów oskarżenia. Przedstawia je prokurator gdy jest obecny na rozprawie. Po tej czynności nie jest możliwe złożenie oświadczenia o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Jeśli oświadczenie nie zostało złożone na piśmie, wówczas może być złożone ustnie do protokołu np. w chwili sprawdzania przez sąd obecności. Powyższy termin jest nieprzywracalny, stąd uchybienie temu terminowi będzie skutkowało wydaniem przez sąd postanowienia o niemożności występowania w danym postępowaniu jako oskarżyciel posiłkowy.
Dodatkowo, do przyjęcia roli oskarżyciela posiłkowego ubocznego dochodzi w sytuacji, gdy prokurator wstąpił do postępowania toczącego się ze skargi oskarżyciela prywatnego. Postępowanie takie toczy się wówczas z urzędu, a pokrzywdzony, który przedtem wniósł oskarżenie prywatne, zyskuje uprawnienia oskarżyciela posiłkowego.
Kim zatem jest oskarżyciel posiłkowy i dlaczego warto nim zostać?
Na etapie postępowania przygotowawczego (dochodzenia, śledztwa) stronami postępowania są podejrzany oraz pokrzywdzony. Pokrzywdzonym jest osoba, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Zgodnie z treścią art. 53 Kodeksu postępowania karnego „W sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego pokrzywdzony może działać jako strona w charakterze oskarżyciela posiłkowego obok oskarżyciela publicznego lub zamiast niego.”
W sprawach karnych o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego – pokrzywdzony może działać jako strona:
- obok oskarżyciela publicznego – gdy prokurator wniósł do sądu akt oskarżenia (tzw. oskarżyciel posiłkowy uboczny), - zamiast oskarżyciela publicznego – gdy prokurator nie znalazł podstaw do wniesienia aktu oskarżenia (tzw. subsydiarny oskarżyciel posiłkowy).
Najczęściej w postępowania karnych adwokat reprezentuje oskarżycieli posiłkowych ubocznych i zgłaszając się jako pełnomocnik do sprawy składa w sądzie odpowiednie oświadczenie. Powyższe może uczynić również sam pokrzywdzony, a termin do złożenia stosownego oświadczenia rozpoczyna się z chwilą wniesienia aktu oskarżenia do sądu przez prokuratora, a kończy z chwilą rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej. Rozpoczęcie przewodu sądowego jest to zwięzłe przedstawienie zarzutów oskarżenia. Przedstawia je prokurator gdy jest obecny na rozprawie. Po tej czynności nie jest możliwe złożenie oświadczenia o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Jeśli oświadczenie nie zostało złożone na piśmie, wówczas może być złożone ustnie do protokołu np. w chwili sprawdzania przez sąd obecności. Powyższy termin jest nieprzywracalny, stąd uchybienie temu terminowi będzie skutkowało wydaniem przez sąd postanowienia o niemożności występowania w danym postępowaniu jako oskarżyciel posiłkowy.
Dodatkowo, do przyjęcia roli oskarżyciela posiłkowego ubocznego dochodzi w sytuacji, gdy prokurator wstąpił do postępowania toczącego się ze skargi oskarżyciela prywatnego. Postępowanie takie toczy się wówczas z urzędu, a pokrzywdzony, który przedtem wniósł oskarżenie prywatne, zyskuje uprawnienia oskarżyciela posiłkowego.
Z kolei, subsydiarnym oskarżycielem posiłkowym można zostać w sytuacji, gdy dwukrotnie zostanie wydane postanowienie o odmowie wszczęcia lub umorzenia postępowania. Wówczas należy w terminie miesiąca od doręczenia stosownego postanowienia – złożyć do sądu akt oskarżenia. Akt oskarżenia powinien spełniać określone wymogi formalne i być sporządzony i podpisany przez profesjonalistę np. adwokata. Sąd w takiej sytuacji zawiadamia pozostałych pokrzywdzonych, którzy aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej mogą przyłączyć się do postępowania.
Sąd może ograniczyć liczbę oskarżycieli posiłkowych występujących w sprawie i najczęściej dzieje się tak, gdy ich zbyt duża liczba mogłaby wpływać niekorzystnie na tok postępowania. Oskarżyciel posiłkowy, który zostanie w ten sposób pozbawiony możliwości udziału w sprawie – może w terminie 7 dni od doręczenia mu postanowienia – przedstawić swoje stanowisko na piśmie.
Jeżeli pokrzywdzony chce mieć czynny udział w sprawie i swoimi działaniami wzmocnić zasadność złożonego aktu oskarżenia – wówczas korzystne i wręcz niezbędne jest występowanie w roli oskarżyciela posiłkowego. Czasami zdarza się, że w trakcie toczącego się postępowania oskarżyciel posiłkowy ma inną koncepcję niż prokurator w zakresie chociażby propozycji kary, która jego zdaniem powinna być orzeczona. Oskarżyciel posiłkowy działa zupełnie niezależnie od prokuratora, może zgłaszać własne wnioski dowodowe oraz czynnie uczestniczyć w przeprowadzanym postępowaniu dowodowym. Oskarżyciel posiłkowy może zadawać pytania osobom przesłuchiwanym, zgłaszać zastrzeżenia do opinii biegłych, czy też zapoznawać się z aktami sprawy i wykonywać fotokopie. Do innych istotnych uprawnień oskarżyciela posiłkowego zaliczyć z pewnością należy możliwość wygłoszenia mowy końcowej oraz zaskarżenia wyroku.
Podsumowując, stwierdzić należy, że nie tylko warto jest wstąpić do sprawy jako oskarżyciel posiłkowy, ale często jest to konieczne aby dążyć do osiągnięcia określonego celu w postępowaniu.
Warto wiedzieć, że oskarżyciel posiłkowy może odstąpić od oskarżenia.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska reprezentuje osoby pokrzywdzone przestępstwem oraz występuje jako pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych. Adwokat Lublin sprawy karne reprezentuje klientów na każdym etapie sprawy, poczynając od postępowania przygotowawczego (dochodzenia, śledztwa) poprzez postępowanie przed sądem pierwszej instancji oraz postępowanie odwoławcze.
Sąd może ograniczyć liczbę oskarżycieli posiłkowych występujących w sprawie i najczęściej dzieje się tak, gdy ich zbyt duża liczba mogłaby wpływać niekorzystnie na tok postępowania. Oskarżyciel posiłkowy, który zostanie w ten sposób pozbawiony możliwości udziału w sprawie – może w terminie 7 dni od doręczenia mu postanowienia – przedstawić swoje stanowisko na piśmie.
Jeżeli pokrzywdzony chce mieć czynny udział w sprawie i swoimi działaniami wzmocnić zasadność złożonego aktu oskarżenia – wówczas korzystne i wręcz niezbędne jest występowanie w roli oskarżyciela posiłkowego. Czasami zdarza się, że w trakcie toczącego się postępowania oskarżyciel posiłkowy ma inną koncepcję niż prokurator w zakresie chociażby propozycji kary, która jego zdaniem powinna być orzeczona. Oskarżyciel posiłkowy działa zupełnie niezależnie od prokuratora, może zgłaszać własne wnioski dowodowe oraz czynnie uczestniczyć w przeprowadzanym postępowaniu dowodowym. Oskarżyciel posiłkowy może zadawać pytania osobom przesłuchiwanym, zgłaszać zastrzeżenia do opinii biegłych, czy też zapoznawać się z aktami sprawy i wykonywać fotokopie. Do innych istotnych uprawnień oskarżyciela posiłkowego zaliczyć z pewnością należy możliwość wygłoszenia mowy końcowej oraz zaskarżenia wyroku.
Podsumowując, stwierdzić należy, że nie tylko warto jest wstąpić do sprawy jako oskarżyciel posiłkowy, ale często jest to konieczne aby dążyć do osiągnięcia określonego celu w postępowaniu.
Warto wiedzieć, że oskarżyciel posiłkowy może odstąpić od oskarżenia.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska reprezentuje osoby pokrzywdzone przestępstwem oraz występuje jako pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych. Adwokat Lublin sprawy karne reprezentuje klientów na każdym etapie sprawy, poczynając od postępowania przygotowawczego (dochodzenia, śledztwa) poprzez postępowanie przed sądem pierwszej instancji oraz postępowanie odwoławcze.