Egzekucja kontaktów z dzieckiem, a orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego

Sprawy rodzinne – ustalenie ojcostwa
22 września 2022
Czy warto zostać oskarżycielem posiłkowym?
30 września 2022

Kancelaria Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska w Lublinie specjalizuje się w szeroko rozumianych sprawach rodzinnych, do których należą między innymi sprawy o ustalenie kontaktów, o których pisałam w oddzielnym artykule. Bardzo często przychodzą do kancelarii klienci (najczęściej ojcowie), którzy mają problem z tym, że drugi rodzic nie realizuje postanowienia sądu, w którym te kontakty zostały uregulowane.

Najczęściej nieprawidłowa realizacja kontaktów z dzieckiem polega na tym, że rodzic, z którym dziecko mieszka nie wydaje dziecka w ogóle na kontakty czyli tym samym całkowicie je uniemożliwia. Rzadziej, ale również zdarzają się sytuacje, że rodzic, który ma obowiązek realizować kontakty – zabiera je o innych porach niż wynika to z orzeczenia sądu i np. przywozi je o późniejszej godzinie lub zostawia na noc u siebie mimo, iż kontakty nie przewidują noclegów dziecka poza domem. Występują również sytuacje, w których to rodzic, któremu zakazano kontaktu z dzieckiem – nie stosuje się do orzeczenia sądu wydanego w tym przedmiocie. W celu doprowadzenia do przestrzegania postanowień sądu w przedmiocie kontaktów należy wszcząć postępowanie, które uregulowane zostało w szczególnych przepisach prawnych zawartych w art. 59815 do art. 59822 Kodeksu postępowania cywilnego.
Sprawy dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem odbywają się w dwóch etapach. Pierwszy etap polega na złożeniu wniosku do sądu o zagrożenie osobie nieprzestrzegającej orzeczenia sądu w przedmiocie kontaktów z dzieckiem - nakazaniem zapłaty na rzecz osoby składającej wniosek oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku. Sąd przy tym ma obowiązek uwzględnić sytuację majątkową osoby, na którą nakłada takie zagrożenie. Etap ten służy zmobilizowaniu rodzica, który nie przestrzega postanowienia sądu o kontaktach – do jego respektowania. Bardzo ważne jest przygotowanie stosownego wniosku spełniającego nie tylko wymogi formalne, ale również odpowiednie przygotowanie sprawy pod kątem dowodowym, gdyż często nie są wystarczające jedynie zeznania samych uczestników postępowania. Gdy mimo zagrożenia zapłatą określonych sum pieniężnych, osoba, pod której pieczą pozostaje dziecko w dalszym ciągu nie wypełnia swoich obowiązków – wówczas należy rozpocząć drugi etap i złożyć do tego samego sądu wniosek o nakazanie jej zapłaty należnej sumy pieniężnej, uwzględniając liczbę popełnionych przez nią naruszeń. Takie postanowienie wydane przez sąd gdy staje się prawomocne – jest od razu wykonalne. Warto pamiętać, że we wniosku można również żądać zwrotu wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem kontaktów np. zakupionych biletów, zarezerwowanego hotelu itp.

Jeśli zagrożenie nakazania sumy pieniężnej zostało wprowadzone do rozstrzygnięcia o kontaktach – wówczas można od razu przejść do drugiego etapu, ale niestety takie rozwiązania należą do rzadkości. Procedura nie ułatwia postępowania o egzekucję kontaktów, gdyż każde postanowienie jest zaskarżalne, co niestety wydłuża postępowanie. Z uwagi na fakt, że istotą tego postępowania jest wyegzekwowanie kontaktów z dzieckiem, a zachowanie określonego rodzica godzi w dobro dziecka – postępowanie to powinno być prowadzone szybko i sprawnie, a niestety w praktyce wygląda to zupełnie inaczej. Dodatkowo, gdy toczy się sprawa o rozwód - sprawa o egzekucję kontaktów musi być założona w oddzielnym postępowaniu. W tym przypadku właściwy do rozpoznania wniosku o egzekucję kontaktów jest sąd rejonowy miejsca zamieszkania dziecka.

Sąd umarza postępowanie, jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od uprawomocnienia ostatniego postanowienia nie wpłynie kolejny wniosek w sprawach wykonywania kontaktów z dzieckiem.

Obecnie problem utrudniania kontaktów z dzieckiem dotyczy wielu ojców, którzy chcą realizować swoje uprawnienia. Z pewnością pomocne w egzekwowaniu kontaktów byłoby penalizowanie tych czynów i ujęcie ich jako przestępstwo w kodeksie karnym na tej samej zasadzie co „niealimentacja.”

W wyroku z dnia 22 czerwca 2022 roku o sygn. akt: SK 3/20 - Trybunał Konstytucyjny uznał, że w zakresie, w jakim przepisy o egzekucji kontaktów obejmują sytuacje, w których niewłaściwe wykonywanie lub niewykonywanie obowiązków związane jest z zachowaniem dziecka, niewywołanym przez osobę, pod której pieczą dziecko to się znajduje, są niezgodne z Konstytucją.

Konsekwencją tego orzeczenia jest to, że sąd rozpoznający sprawy o egzekucję kontaktów powinien również uwzględniać kwestię, czy samo dziecko chce się widywać z rodzicem, który ma uregulowane z nim kontakty i czy na ewentualną decyzję dziecka ma wpływ rodzic, pod którego pieczą się znajduje. Chodzi o często stosowane techniki manipulacyjne ze strony rodzica. Zapewne niejednokrotnie sąd będzie w tym zakresie posiłkował się opinią wydawaną przez biegłych psychologów i psychiatrów, co może dodatkowo wydłużać i utrudniać postepowania o egzekucję kontaktów z dzieckiem.

Adwokat Elżbieta Piskorska Lublin prowadzi sprawy rodzinne, w tym o egzekucję kontaktów z dzieckiem w Lublinie, ale również w innych miastach położonych w województwie lubelskim.

Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji odnośnie powyższej tematyki lub zastanawiasz się nad wszczęciem opisanego postępowania – skontaktuj się z Kancelarią Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska w Lublinie, ul. Lipowa 18/71.