Czy dziecko może być przesłuchane jako świadek w sprawie karnej?
Które sprawy rodzinne można łączyć w jednym postępowaniu?
11 lipca 2023
Czy sprawę o alimenty można połączyć z roszczeniem regresowym?
24 sierpnia 2023
Odpowiedź na powyższe pytanie jest twierdząca, ale przesłuchanie małoletniego pokrzywdzonego/świadka odbywa się w nieco innych warunkach niż osoby pełnoletniej. Odpowiednie regulacje znajdują się w przepisach prawnych art. 185a i 185 b kodeksu postępowania karnego.
Każda osoba wezwana w charakterze świadka w sprawie karnej ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania, a sąd ma obowiązek pouczyć stawającą osobę o prawie do odmowy składania zeznań. Szczegółowo o uprawnieniach do odmowy składania zeznań oraz odmowy odpowiedzi na pytanie pisałam w artykule pt. „Kto może odmówić składania zeznań w sprawie karnej.”, a regulacje te obowiązują również przy przesłuchaniu osób małoletnich. Decyzję o odmowie składania zeznań lub odpowiedzi na pytanie podejmuje małoletnie dziecko, a nie jego rodzic czy inny przedstawiciel ustawowy.
Przepis prawny art. 185a k.p.k. zawiera regulacje dotyczące przesłuchania pokrzywdzonego w charakterze świadka.
Jeśli pokrzywdzony nie ukończył 15 lat, to w sprawach o przestępstwa popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej lub w sprawach o przestępstwa przeciwko wolności, wolności seksualnej i obyczajności, czy też przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece - przesłuchuje się go w charakterze świadka tylko gdy jego zeznania mogą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, i tylko raz, chyba że wyjdą na jaw istotne okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania, lub w razie uwzględnienia wniosku dowodowego oskarżonego, który nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego.
W orzecznictwie nie ma zgodności co do tego, jak należy traktować żądanie o ponowne przesłuchanie pokrzywdzonego złożone przez oskarżonego, który w trakcie przesłuchania nie posiadał obrońcy. Złożenie żądania nie oznacza konieczności ponownego przesłuchania, albowiem żądanie to podlega ocenie jak każdy wniosek dowodowy na podstawie art. 170 k.p.k. (post. SN z 6.7.2006 r., IV KK 226/06). Stąd też konieczne jest wskazanie nowych okoliczności uzasadniających ponowne przesłuchanie pokrzywdzonego (wyr. SN z 16.3.2011 r., III KK 278/10). Jeśli aktualny stan zdrowia psychicznego pozwoli na dodatkowe przesłuchanie małoletniego i zajdzie konieczność wyjaśnienia nowych okoliczności – wówczas zaistnieje możliwość, że sąd taki wniosek dopuści. W przypadku braku złożenia w/w wniosku nie będzie możliwe podważanie legalności i skuteczności dowodu z pierwszego przesłuchania.
W posiedzeniu ma prawo wziąć udział prokurator, obrońca oraz pełnomocnik pokrzywdzonego. Przedstawiciel ustawowy dziecka (rodzic) lub osoba, pod której pieczą pozostaje małoletni lub inna osoba pełnoletnia wskazana przez małoletniego ma prawo również być obecna przy przesłuchaniu, jeżeli nie ogranicza to swobody wypowiedzi przesłuchiwanego. Celem ograniczenia konieczności ponownego przesłuchania dziecka, sąd powinien wyznaczyć oskarżonemu obrońcę z urzędu, jeśli nie został wcześniej ustanowiony przez oskarżonego adwokat z wyboru. Przesłuchanie dziecka odbywa się z udziałem biegłego psychologa w tzw. przyjaznym pokoju (niebieskim pokoju) i jest całkowicie odformalizowane. Psycholog przygotowuje dziecko do zeznań i przeprowadza z nim wstępną rozmowę, a sędzia obecny w pokoju – nie jest ubrany w togę. W oddzielnym pokoju technicznym, za lustrem weneckim obecne są pozostałe osoby biorące udział w przesłuchaniu (pełnomocnicy, prokurator), które poprzez mikrofon mogą zadawać pytania.
Przesłuchanie jest nagrywane, a następnie odtwarzane na rozprawie głównej.
W sprawach o przestępstwa popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej lub w sprawach o przestępstwa przeciwko wolności, wolności seksualnej i obyczajności, czy też przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece - małoletniego pokrzywdzonego, który w chwili przesłuchania ukończył 15 lat, przesłuchuje się w wyżej opisanych warunkach, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że przesłuchanie w innych warunkach mogłoby wywrzeć negatywny wpływ na jego stan psychiczny.
Każda osoba wezwana w charakterze świadka w sprawie karnej ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania, a sąd ma obowiązek pouczyć stawającą osobę o prawie do odmowy składania zeznań. Szczegółowo o uprawnieniach do odmowy składania zeznań oraz odmowy odpowiedzi na pytanie pisałam w artykule pt. „Kto może odmówić składania zeznań w sprawie karnej.”, a regulacje te obowiązują również przy przesłuchaniu osób małoletnich. Decyzję o odmowie składania zeznań lub odpowiedzi na pytanie podejmuje małoletnie dziecko, a nie jego rodzic czy inny przedstawiciel ustawowy.
Przepis prawny art. 185a k.p.k. zawiera regulacje dotyczące przesłuchania pokrzywdzonego w charakterze świadka.
Jeśli pokrzywdzony nie ukończył 15 lat, to w sprawach o przestępstwa popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej lub w sprawach o przestępstwa przeciwko wolności, wolności seksualnej i obyczajności, czy też przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece - przesłuchuje się go w charakterze świadka tylko gdy jego zeznania mogą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, i tylko raz, chyba że wyjdą na jaw istotne okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania, lub w razie uwzględnienia wniosku dowodowego oskarżonego, który nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego.
W orzecznictwie nie ma zgodności co do tego, jak należy traktować żądanie o ponowne przesłuchanie pokrzywdzonego złożone przez oskarżonego, który w trakcie przesłuchania nie posiadał obrońcy. Złożenie żądania nie oznacza konieczności ponownego przesłuchania, albowiem żądanie to podlega ocenie jak każdy wniosek dowodowy na podstawie art. 170 k.p.k. (post. SN z 6.7.2006 r., IV KK 226/06). Stąd też konieczne jest wskazanie nowych okoliczności uzasadniających ponowne przesłuchanie pokrzywdzonego (wyr. SN z 16.3.2011 r., III KK 278/10). Jeśli aktualny stan zdrowia psychicznego pozwoli na dodatkowe przesłuchanie małoletniego i zajdzie konieczność wyjaśnienia nowych okoliczności – wówczas zaistnieje możliwość, że sąd taki wniosek dopuści. W przypadku braku złożenia w/w wniosku nie będzie możliwe podważanie legalności i skuteczności dowodu z pierwszego przesłuchania.
Gdzie i w jaki sposób odbywa się przesłuchanie ?
Przesłuchanie małoletniego pokrzywdzonego, który nie ukończył lat 15 przeprowadza sąd na posiedzeniu z udziałem biegłego psychologa niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia wpływu wniosku.W posiedzeniu ma prawo wziąć udział prokurator, obrońca oraz pełnomocnik pokrzywdzonego. Przedstawiciel ustawowy dziecka (rodzic) lub osoba, pod której pieczą pozostaje małoletni lub inna osoba pełnoletnia wskazana przez małoletniego ma prawo również być obecna przy przesłuchaniu, jeżeli nie ogranicza to swobody wypowiedzi przesłuchiwanego. Celem ograniczenia konieczności ponownego przesłuchania dziecka, sąd powinien wyznaczyć oskarżonemu obrońcę z urzędu, jeśli nie został wcześniej ustanowiony przez oskarżonego adwokat z wyboru. Przesłuchanie dziecka odbywa się z udziałem biegłego psychologa w tzw. przyjaznym pokoju (niebieskim pokoju) i jest całkowicie odformalizowane. Psycholog przygotowuje dziecko do zeznań i przeprowadza z nim wstępną rozmowę, a sędzia obecny w pokoju – nie jest ubrany w togę. W oddzielnym pokoju technicznym, za lustrem weneckim obecne są pozostałe osoby biorące udział w przesłuchaniu (pełnomocnicy, prokurator), które poprzez mikrofon mogą zadawać pytania.
Przesłuchanie jest nagrywane, a następnie odtwarzane na rozprawie głównej.
W sprawach o przestępstwa popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej lub w sprawach o przestępstwa przeciwko wolności, wolności seksualnej i obyczajności, czy też przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece - małoletniego pokrzywdzonego, który w chwili przesłuchania ukończył 15 lat, przesłuchuje się w wyżej opisanych warunkach, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że przesłuchanie w innych warunkach mogłoby wywrzeć negatywny wpływ na jego stan psychiczny.
Przesłuchanie małoletniego świadka znajduje swoją odrębną regulację w przepisie prawnym art. 185b k.p.k.
W sprawach o przestępstwa popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej lub w sprawach o przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, czy też przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece świadka, który w chwili przesłuchania nie ukończył 15 lat, przesłuchuje się w warunkach jak opisane powyżej, jeżeli zeznania tego świadka mogą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.
Natomiast małoletniego świadka, który w chwili przesłuchania ukończył 15 lat, przesłuchuje się w trybie określonym w art. 177 § 1a k.p.k. (przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku), gdy zachodzi uzasadniona obawa, że bezpośrednia obecność oskarżonego przy przesłuchaniu mogłaby oddziaływać krępująco na zeznania świadka lub wywierać negatywny wpływ na jego stan psychiczny.
Jeśli dotyczy Cię problem poruszony w artykule, Twoje dziecko zostało wezwane jako świadek i potrzebujesz pomocy prawnej - skontaktuj się z adwokat Elżbietą Piskorską.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska prowadzi sprawy nie tylko w zakresie województwa lubelskiego, ale również w obszarze właściwości innych sądów spoza Lublina.
W sprawach o przestępstwa popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej lub w sprawach o przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, czy też przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece świadka, który w chwili przesłuchania nie ukończył 15 lat, przesłuchuje się w warunkach jak opisane powyżej, jeżeli zeznania tego świadka mogą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.
Natomiast małoletniego świadka, który w chwili przesłuchania ukończył 15 lat, przesłuchuje się w trybie określonym w art. 177 § 1a k.p.k. (przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku), gdy zachodzi uzasadniona obawa, że bezpośrednia obecność oskarżonego przy przesłuchaniu mogłaby oddziaływać krępująco na zeznania świadka lub wywierać negatywny wpływ na jego stan psychiczny.
Jeśli dotyczy Cię problem poruszony w artykule, Twoje dziecko zostało wezwane jako świadek i potrzebujesz pomocy prawnej - skontaktuj się z adwokat Elżbietą Piskorską.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska prowadzi sprawy nie tylko w zakresie województwa lubelskiego, ale również w obszarze właściwości innych sądów spoza Lublina.