Niektóre przestępstwa ujęte w kodeksie karnym ścigane są z oskarżenia prywatnego czyli przez samych pokrzywdzonych, których dobro prawne zostało naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Pokrzywdzony decyduje czy chce złożyć prywatny akt oskarżenia oraz ma wpływ na toczące się już postępowanie. Prokurator wszczyna lub wstępuje do już toczącego się postępowania tylko gdy wymaga tego interes społeczny. W praktyce sytuacje takie są bardzo rzadkie.
Z oskarżenia prywatnego ścigane są następujące przestępstwa:
- naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni (tj. lekki uszczerbek na zdrowiu),
- nieumyślne uszkodzenie ciała, jeżeli naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia nie trwał dłużej niż 7 dni, chyba że pokrzywdzonym jest osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą,
- zniesławienie,
- znieważenie,
- naruszenie nietykalności cielesnej.
Celem wszczęcia przedmiotowego postępowania należy sporządzić prywatny akt oskarżenia i złożyć go w sądzie wraz z dowodem uiszczenia opłaty sądowej, która wynosi 300 zł. Absolutne minimum, jakie powinien zawierać akt oskarżenia został wskazany w art. 487 k.p.k. i są to: dane oskarżonego, zarzucany mu czyn oraz dowody, na których opiera się oskarżenie. W praktyce, profesjonalista – adwokat, sporządza akt oskarżenia, w którym dodatkowo formułuje zarzut, wskazuje naruszony przepis prawny, opisuje stan faktyczny sprawy oraz wskazuje wszystkie dowody, które są niezwykle istotne z uwagi na fakt, że postępowanie nie jest poprzedzone prowadzeniem dochodzenia/śledztwa przez odpowiednie organy. Prywatny akt oskarżenia w imieniu oskarżyciela może złożyć i podpisać adwokat oraz na mocy pełnomocnictwa reprezentować oskarżyciela w sądzie.
Po wpłynięciu prywatnego aktu oskarżenia do sądu, sąd wyznacza termin posiedzenia pojednawczego lub na wniosek (za zgodą) stron – kieruje sprawę do postępowania mediacyjnego. Niezwykle istotna jest obecność w sądzie zarówno oskarżyciela prywatnego, jak i jego pełnomocnika, gdyż ich niestawiennictwo spowoduje umorzenie przez sąd postępowania. Do umorzenia postępowania dojdzie również, gdy zostanie zawarta ugoda pomiędzy oskarżycielem prywatnym, a oskarżonym.
Jeśli jednak nie dojdzie do pojednania się pomiędzy stronami, wówczas sąd skieruje sprawę na rozprawę główną i będzie rozpatrywał ją według przepisów o postępowaniu zwyczajnym. Niestawiennictwo oskarżyciela prywatnego i jego pełnomocnika bez usprawiedliwienia na rozprawie głównej uważa się za odstąpienie od oskarżenia. Sąd przeprowadza zawnioskowane przez strony dowody, dokonuje ich oceny i wydaje wyrok kończący sprawę w I instancji.
W sprawach ściganych z oskarżenia prywatnego, oskarżony może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej wnieść wzajemny akt oskarżenia. Wzajemne oskarżenie dotyczyć musi czynu, który jest ścigany w trybie prywatnoskargowym oraz pozostaje w związku z czynem mu zarzucanym. Kryteria, na podstawie których uznaje się, że czyny są ze sobą w związku są następujące: zbieżność czasowa obu czynów, ich wzajemne powiązanie funkcjonalne lub przyczynowe. W praktyce są to najczęściej wzajemne wyzwiska lub naruszenia nietykalności. Nie jest możliwe złożenie wzajemnego aktu oskarżenia, gdy sprawę wszczął lub wstąpił do niej prokurator.
W razie śmierci oskarżyciela prywatnego postępowanie ulegnie zawieszeniu, a osoby najbliższe dla oskarżyciela mają 3 miesiące od dnia jego śmierci na wstąpienie w jego miejsce. W przeciwnym wypadku – postępowanie ulegnie umorzeniu.
Ze złożeniem prywatnego aktu oskarżenia nie należy długo zwlekać, gdyż karalność przestępstwa ściganego z w tym trybie ustaje szybciej - z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia.
Jeśli dotyczy Cię problem poruszony w artykule, zostałeś pokrzywdzony czynem ściganym z oskarżenia prywatnego lub zostałeś oskarżony o popełnienie takiego czynu i potrzebujesz pomocy adwokata Lublin - skontaktuj się z adwokat Elżbietą Piskorską. Kancelaria Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska sporządza prywatne akty oskarżenia, reprezentuje nie tylko oskarżonych, ale również pokrzywdzonych przestępstwem.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska prowadzi sprawy nie tylko w zakresie województwa lubelskiego, ale również w obszarze właściwości innych sądów spoza Lublina.