Oszustwo (wyłudzenie), przesłanki przestępstwa.
Ile kosztuje rozwód w Lublinie?
12 kwietnia 2023
Jak prawnie dokonać uzgodnienia płci? – Tranzycja płci w Polsce, postępowanie o uzgodnienie (ustalenie) płci.
25 kwietnia 2023
Kancelaria Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska w Lublinie specjalizuje się w prowadzeniu spraw karnych. Pokrzywdzeni czasami wstydzą się przyznać do tego, że ich zdaniem naiwnie dali się wykorzystać tzw. „oszustom matrymonialnym.” Sprawcy przestępstwa wyłudzenia najczęściej podają się za inne osoby np. odnalezionych wnuczków, milionerów z chwilowymi problemami finansowymi i budują zaufanie u swoich ofiar, osaczają, mówią, że bezinteresownie kochają. Tymczasem, sprawcom przestępstwa oszustwa przyświeca tylko jeden cel – chęć wyłudzenia jak największej ilości korzyści majątkowych. Raz na jakiś czas w mediach nagłaśniane są sprawy, w których sprawcy posługują się tzw. metodą na wnuczka. Ostatnio głośnym filmem był „Oszust z Tindera.”
Mój klient został wykorzystany w ten sposób, że kobieta obiecywała mu ślub i szczęśliwe życie, tylko w pierwszej kolejności chciała aby pomógł jej uregulować sprawy finansowe, w skrócie związane z kupnem mieszkania. Klient kierowany uczuciem miłości- pomógł finansowo swojej partnerce, która następnie zniknęła z jego życia. Co zrobić w takiej sytuacji?
Mój klient został wykorzystany w ten sposób, że kobieta obiecywała mu ślub i szczęśliwe życie, tylko w pierwszej kolejności chciała aby pomógł jej uregulować sprawy finansowe, w skrócie związane z kupnem mieszkania. Klient kierowany uczuciem miłości- pomógł finansowo swojej partnerce, która następnie zniknęła z jego życia. Co zrobić w takiej sytuacji?
W opisanej sytuacji trzeba zdać sobie sprawę z tego, że padło się ofiarą oszustwa i należy złożyć zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa z art. 286 k.k., zgodnie z którym:
§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. Jeżeli czyn określony w § 1-3 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Dodatkowo, jeśli sprawca dopuszcza się przestępstwa oszustwa w stosunku do mienia znacznej wartości (powyżej 200.000 zł) to podlega surowszej karze niż w typie podstawowym przestępstwa czyli karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Sprawca przestępstwa oszustwa uzyskuje skutek w postaci osiągnięcia korzyści majątkowej od swojej ofiary poprzez:
- wprowadzenie jej w błąd – polega na przedstawieniu przez sprawcę okoliczności całkiem zmyślonych przez "przekręcenie" prawdy, zatajenie pewnych okoliczności lub dodanie okoliczności nieprawdziwych do okoliczności prawdziwych (zob. L. Peiper, Komentarz, s. 742), a może być to również przemilczenie pewnych okoliczności np. dotyczących stanu swojego majątku,
- wyzyskanie błędu - polega na tym, że błędne przekonanie o czymś powstało w świadomości pokrzywdzonego bez udziału sprawcy, a sprawca to wykorzystuje, nie informując pokrzywdzonego, że jest inaczej (zob. L. Gardocki, Prawo karne, s. 314; J. Bednarzak, Przestępstwo, s. 33),
- wyzyskanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania – polega na wykorzystaniu przez sprawcę stanu, w jakim znajduje się ofiara (upośledzenie umysłowe, naiwność, upojenie alkoholem itp.), a który wpływa na niemożność zrozumienia przez nią podejmowanych przez siebie działań. Istotnym czynnikiem w/w przestępstwa jest posługiwanie się przez sprawcę fałszem, przez co pokrzywdzony rozporządza swoim majątkiem na rzecz sprawcy w sposób dobrowolny, niewymuszony i w chwili jej dokonania osoba dysponująca mieniem na rzecz sprawcy, nie ma jeszcze świadomości o niekorzystnym charakterze rozporządzenia (por. wyr. SN z 12.10.2010 r., III KK 76/10, OSNwSK 2010, Nr 1, poz. 1921).
Błąd może dotyczyć różnorodnych okoliczności odnoszących się do osoby (np. jej tożsamości), rzeczy (właściwości, cech użytkowych, wartości itp.), stanu prawnego, zjawiska lub zdarzenia. Sposób wprowadzenia w błąd może być rozmaity. Zamierzony cel sprawcy może być osiągnięty przy użyciu słowa, dokumentów, innych przedmiotów lub zachowania się sprawcy (wyr. SN z 18.6.2019 r., V KK 246/18, Legalis). Wprowadzenie w błąd może nastąpić również za pośrednictwem innych osób, niemających świadomości, że uczestniczą w stworzeniu u tych innych osób wiedzy niezgodnej ze stanem rzeczywistym, która to wiedza wpływa na rozporządzenie mieniem przez adresata kłamstwa.
Ważne jest, że dla bytu oszustwa nie ma znaczenia fakt, że pokrzywdzony mógł wykryć błąd przy dołożeniu znikomej staranności. Bezkrytyczność i łatwowierność pokrzywdzonego także nie wyłącza odpowiedzialności karnej za oszustwo, dla oceny karnej istotne jest tylko to, czy wprowadzenie w błąd stało się przyczyną niekorzystnego rozporządzenia mieniem (wyr. SA w Warszawie z 20.1.2020 r., II AKa 159/19).
W postępowaniu karnym można wnioskować o naprawienie szkody przez oskarżonego.
Jeśli chcesz skorzystać z pomocy profesjonalisty, masz dodatkowe pytania dotyczące powyższej tematyki – skontaktuj się z Kancelarią Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska w Lublinie, ul. Lipowa 18/71.
§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. Jeżeli czyn określony w § 1-3 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Dodatkowo, jeśli sprawca dopuszcza się przestępstwa oszustwa w stosunku do mienia znacznej wartości (powyżej 200.000 zł) to podlega surowszej karze niż w typie podstawowym przestępstwa czyli karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Sprawca przestępstwa oszustwa uzyskuje skutek w postaci osiągnięcia korzyści majątkowej od swojej ofiary poprzez:
- wprowadzenie jej w błąd – polega na przedstawieniu przez sprawcę okoliczności całkiem zmyślonych przez "przekręcenie" prawdy, zatajenie pewnych okoliczności lub dodanie okoliczności nieprawdziwych do okoliczności prawdziwych (zob. L. Peiper, Komentarz, s. 742), a może być to również przemilczenie pewnych okoliczności np. dotyczących stanu swojego majątku,
- wyzyskanie błędu - polega na tym, że błędne przekonanie o czymś powstało w świadomości pokrzywdzonego bez udziału sprawcy, a sprawca to wykorzystuje, nie informując pokrzywdzonego, że jest inaczej (zob. L. Gardocki, Prawo karne, s. 314; J. Bednarzak, Przestępstwo, s. 33),
- wyzyskanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania – polega na wykorzystaniu przez sprawcę stanu, w jakim znajduje się ofiara (upośledzenie umysłowe, naiwność, upojenie alkoholem itp.), a który wpływa na niemożność zrozumienia przez nią podejmowanych przez siebie działań. Istotnym czynnikiem w/w przestępstwa jest posługiwanie się przez sprawcę fałszem, przez co pokrzywdzony rozporządza swoim majątkiem na rzecz sprawcy w sposób dobrowolny, niewymuszony i w chwili jej dokonania osoba dysponująca mieniem na rzecz sprawcy, nie ma jeszcze świadomości o niekorzystnym charakterze rozporządzenia (por. wyr. SN z 12.10.2010 r., III KK 76/10, OSNwSK 2010, Nr 1, poz. 1921).
Błąd może dotyczyć różnorodnych okoliczności odnoszących się do osoby (np. jej tożsamości), rzeczy (właściwości, cech użytkowych, wartości itp.), stanu prawnego, zjawiska lub zdarzenia. Sposób wprowadzenia w błąd może być rozmaity. Zamierzony cel sprawcy może być osiągnięty przy użyciu słowa, dokumentów, innych przedmiotów lub zachowania się sprawcy (wyr. SN z 18.6.2019 r., V KK 246/18, Legalis). Wprowadzenie w błąd może nastąpić również za pośrednictwem innych osób, niemających świadomości, że uczestniczą w stworzeniu u tych innych osób wiedzy niezgodnej ze stanem rzeczywistym, która to wiedza wpływa na rozporządzenie mieniem przez adresata kłamstwa.
Ważne jest, że dla bytu oszustwa nie ma znaczenia fakt, że pokrzywdzony mógł wykryć błąd przy dołożeniu znikomej staranności. Bezkrytyczność i łatwowierność pokrzywdzonego także nie wyłącza odpowiedzialności karnej za oszustwo, dla oceny karnej istotne jest tylko to, czy wprowadzenie w błąd stało się przyczyną niekorzystnego rozporządzenia mieniem (wyr. SA w Warszawie z 20.1.2020 r., II AKa 159/19).
W postępowaniu karnym można wnioskować o naprawienie szkody przez oskarżonego.
Jeśli chcesz skorzystać z pomocy profesjonalisty, masz dodatkowe pytania dotyczące powyższej tematyki – skontaktuj się z Kancelarią Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska w Lublinie, ul. Lipowa 18/71.