Rozliczenie mieszkania kupionego z majątku osobistego w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej.

Czy sąd karny może orzec karę grzywny lub ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności?
24 stycznia 2024
Czy można żądać zwrotu rzeczy zatrzymanych w toku prowadzonego dochodzenia/śledztwa?
21 lutego 2024

Innymi słowy czy mieszkanie kupione w trakcie trwania małżeństwa przez jednego z małżonków za środki pochodzące z jego majątku osobistego stanowi składnik majątku wspólnego?

Aby odpowiedzieć na powyższe pytanie, należy w pierwszej kolejności przytoczyć treść przepisów prawnych, które będą mieć zastosowanie w niniejszej sprawie:

Art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego

§ 1. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
§ 2. Do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1230, 1429, 1672 i 1941);
5) środki zgromadzone na koncie OIPE w rozumieniu art. 2 pkt 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1238 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE) (Dz.Urz. UE L 198 z 25.07.2019, str. 1) oraz na subkoncie OIPE w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym (Dz.U. poz. 1843) każdego z małżonków.
Art. 33 K.r.o. Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Klient kancelarii nabył przed ślubem nieruchomość stąd stanowiła ona jego majątek osobisty zgodnie z treścią przepisu prawnego art. 33 pkt 1) K.r.o. Następnie za środki pochodzące ze sprzedaży składnika majątku osobistego, klient kupił nieruchomość już po ślubie. W akcie notarialnym widniał zapis, że nieruchomość została nabyta za fundusze pochodzące z majątku osobistego klienta, a więc zastosowanie będzie mieć art. 33 pkt 10 k.r.o. Mimo zapisu, że nieruchomość zastała nabyta do majątku wspólnego małżonków to bez problemu można udowodnić, że w całości została kupiona ze środków pochodzących z majątku osobistego klienta (potwierdzenia przelewu, zeznania świadków). W tej sytuacji wystąpiła tzw. surogacja polegająca na nabyciu rzeczy w zamian za jeden ze składników majątku osobistego.

O zaliczeniu nabywanego przedmiotu do majątku wspólnego lub osobistego decyduje porównanie wielkości środków użytych z każdego z tych majątków. Nabyty przedmiot należy zaliczyć do tego z majątków, z którego pochodzi większa część środków. W sytuacji klienta kancelarii kwestia była oczywista, gdyż wszystkie środki na zakup nieruchomości pochodziły z jego majątku osobistego.

Powyższe oznacza, że jeżeli całość środków użytych do zakupu nowego mieszkania pochodzi z majątku osobistego jednego z małżonków, zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Najwyższy nabyty przedmiot należy zaliczyć do jego majątku osobistego.

Zgodnie z treścią orzeczenia Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 6 kwietnia 2016 r., IV CSK 385/15 „W wypadku nabycia prawa ze środków pochodzących z majątku odrębnego oraz częściowo z majątku wspólnego, o wejściu do majątku odrębnego lub wspólnego decydować winna wielkość zaangażowanego majątku. Jeżeli więc przeważa i to znacznie wartość majątku odrębnego, to przedmiot nabycia nie wchodzi do każdego z majątków (wspólnego i odrębnego) w częściach ułamkowych proporcjonalnie do zaangażowanych środków, lecz powinien stanowić składnik majątku odrębnego z obowiązkiem rozliczenia się wobec współmałżonka z wartości zaangażowanego majątku wspólnego (art. 45 KRO).”

Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji odnośnie powyższej tematyki lub potrzebujesz pomocy w prowadzeniu sprawy o podział majątku, rozliczenie nakładów – skontaktuj się z Kancelarią Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska w Lublinie, ul. Lipowa 18/71.