Kilka słów wprowadzenia, w jaki sposób i jakie rzeczy mogą ulec zatrzymaniu.
W trakcie prowadzonego postepowania przygotowawczego zatrzymaniu ulegają rzeczy, które mogą stanowić dowód w sprawie (np. komputer, telefon, dokumenty) lub takie, które podlegają zajęciu w celu zabezpieczenia kar majątkowych, środków karnych o charakterze majątkowym, przepadku, środków kompensacyjnych albo roszczeń o naprawienie szkody (np. samochód, pieniądze). Osoba, która posiada daną rzecz wzywana jest do dobrowolnego jej wydania, a żądanie powinno pochodzić od prokuratora lub sądu. Jednakże, najczęściej są to wypadki niecierpiące zwłoki, w których z takim żądaniem występuje Policja lub inny uprawniony organ. Policja ma obowiązek pouczyć osobę, której rzecz zostaje zatrzymana, że może ona niezwłocznie złożyć wniosek o sporządzenie i doręczenie jej postanowienia sądu lub prokuratora o zatwierdzeniu zatrzymania rzeczy. Doręczenie powinno nastąpić w terminie 14 dni od zatrzymania rzeczy.
W sytuacji, gdy policja spotka się z odmową dobrowolnego wydania rzeczy, wówczas może przeprowadzić jej odebranie, do którego dochodzi wskutek przeszukania. Przeszukania dokonuje prokurator lub najczęściej policja na polecenie sądu lub prokuratora. W wypadkach niecierpiących zwłoki, jeżeli postanowienie nie mogło być wydane, wówczas należy pouczyć osobę, że na jej żądanie w ciągu 7 dni postanowienie będzie jej doręczone.
Na postanowienie dotyczące przeszukania, zatrzymania rzeczy i w przedmiocie dowodów rzeczowych oraz na inne czynności przysługuje zażalenie osobom, których prawa zostały naruszone.
Często zatrzymywane są rzeczy np. komputery, tablety, telefony, które są niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej, czy świadczenia pracy. Klienci niecierpliwią się i pytają kiedy i w czy w ogóle dana rzecz będzie im zwrócona. Zwrot następuje w ściśle określonych przypadkach:
- jeżeli w ciągu 7 dni od zatrzymania rzeczy, czynność nie zostanie zatwierdzona przez sąd lub prokuratora,
- gdy stwierdzono, że rzeczy są zbędne dla postępowania karnego.
Rzeczy należy wydać niezwłocznie.
Jeśli zatrzymany został np. telefon i po jego przeszukaniu okaże się, że nie ma na nim żadnych danych, które dotyczyły działań przestępnych, wówczas należy go zwrócić. Jeśli jednak, znajdują się na nim dane, które stanowią materiał dowodowy sprawy, to rzeczy te wydane nie zostaną.
Przedmioty wydane lub znalezione w czasie przeszukania należy po dokonaniu oględzin, sporządzeniu spisu i opisu zabrać albo oddać na przechowanie osobie godnej zaufania z zaznaczeniem obowiązku przedstawienia na każde żądanie organu prowadzącego postępowanie.
Osobom zainteresowanym należy natychmiast wręczyć pokwitowanie stwierdzające, jakie przedmioty i przez kogo zostały zatrzymane.
W razie umorzenie śledztwa, prokurator wydaje postanowienie co do dowodów rzeczowych. Jeśli zatrzymane rzeczy pochodziły bezpośrednio z przestępstwa to sąd ostatecznie orzeknie o ich przepadku (art. 44 § 1 k.k.). Dodatkowo, sąd może orzec, a w wypadkach wskazanych w ustawie orzeka, przepadek przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa.
Jeśli chcesz skorzystać z pomocy profesjonalisty, masz dodatkowe pytania dotyczące powyższej tematyki – skontaktuj się z Kancelarią Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska w Lublinie, ul. Lipowa 18/71.