Z dniem 14 marca 2024 roku wprowadzono dawno zapowiadaną zmianę w prawie karnym polegającą na przepadku pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w ruchu lądowym. W kodeksie karnym został dodany przepis prawny art. 44b, którym została uregulowana powyższa zmiana. Sąd ma obowiązek lub może orzec przepadek pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w ruchu lądowym w wypadkach wskazanych w ustawie, a takowe wypadki mamy określone w następujących przepisach prawnych:
- art. 178 k.k. – sprawca, który popełnił przestępstwo określone w art. 173 § 1, 2 lub 3 (sprowadzenie katastrofy), art. 174 (sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy), art. 177 § 1 i 2 (wypadek) znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia lub spożywał alkohol lub zażywał środek odurzający po popełnieniu ww. czynów a przed poddaniem go przez uprawniony organ badaniu w celu ustalenia w organizmie zawartości alkoholu lub obecności środka odurzającego
Sąd w takim przypadku może orzec przepadek pojazdu, a orzeka obligatoryjnie jeśli zawartość alkoholu w organizmie sprawcy była wyższa niż 1 promil we krwi lub 0,5 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo prowadziła do takiego stężenia;
- art. 178a § 1 k.k. - sprawca znajdujący się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym;
Sąd w takim przypadku orzeknie przepadek pojazdu, chyba że zawartość alkoholu w organizmie sprawcy była niższa niż 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo nie prowadziła do takiego stężenia. Sąd może odstąpić od orzeczenia przepadku, jeżeli zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.
- art. 178a § 4 k.k. – sprawca ponownie prowadzący pojazd w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwa z art. 173, art. 174, art. 177 lub art. 355 § 2 (wypadek spowodowany przez żołnierza, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu) popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub dopuścił się czynu określonego w § 1 w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo,
Sąd orzeka obligatoryjnie przepadek pojazdu w powyższych sytuacjach.
Sąd orzeknie przepadek równowartości pojazdu, jeśli w czasie popełnienia przestępstwa pojazd nie stanowił wyłącznej własności sprawcy (współwłasność, leasing) albo po popełnieniu przestępstwa sprawca zbył, darował lub ukrył podlegający przepadkowi pojazd. Kwotowo będzie to wartość pojazdu określona w polisie ubezpieczeniowej, a przypadku jej braku – średnia wartość danego pojazdu przy uwzględnieniu wszystkich jego parametrów. Jeżeli nie byłoby możliwe ustalenie w ten sposób wartości pojazdu, wówczas pojazd wyceni biegły sądowy.
Przepadku pojazdu (jego równowartości) nie orzeka się, gdy:
- sprawca prowadził niestanowiący jego własności pojazd mechaniczny wykonując czynności zawodowe lub służbowe polegające na prowadzeniu pojazdu na rzecz pracodawcy (wówczas sąd orzeka nawiązkę w wysokości co najmniej 5000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej),
- orzeczenie przepadku pojazdu mechanicznego jest niemożliwe lub niecelowe z uwagi na jego utratę przez sprawcę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie.
Powyższa nowelizacja ma zapewnić większe bezpieczeństwo na drogach oraz spowodować mniejszą skalę przestępstw drogowych popełnianych w stanie nietrzeźwości. W praktyce policja zajmie samochód, a następnie prokurator w ciągu 7 dni wyda postanowienie o jego zabezpieczeniu. Ostatecznie to sąd zdecyduje o ewentualnym przepadku biorąc pod uwagę przytoczone powyżej przepisy prawne. Z racji tego, że nowa regulacja jest uważana za kontrowersyjną, zapowiadane są jej zmiany.
Jeśli dotyczy Cię problem poruszony w artykule, potrzebujesz pomocy adwokata Lublin - skontaktuj się z adwokat Elżbietą Piskorską.