Niestety bardzo częstym zjawiskiem jest przemoc domowa, która przyjmuje postać nie tylko fizyczną, ale również psychiczną i seksualną. Ofiary często nie wiedzą, jakie kroki podjąć aby skutecznie pozbyć się osoby agresywnej z domu, boją się wykonać pierwszy ruch, który jest konieczny do uruchomienia „machiny”, która ostatecznie może doprowadzić do przywrócenia spokoju rodzinie. W polskim prawie mamy procedury i instytucje, które pomagają ofiarom przemocy domowej.
Jedną z podstawowych procedur jest tzw. „Niebieska Karta” uregulowana w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Procedura „Niebieskiej Karty” obejmuje ogół czynności podejmowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie. Wszystkie jednostki ściśle ze sobą współpracują celem udzielenia jak najlepszej pomocy i wsparcia ofiarom przemocy domowej. Istotne jest to, że procedurę można wszcząć mimo braku zgody ofiary, a założyć tzw. „Niebieską Kartę” może i najczęściej robi to osoba, która powzięła informację o podejrzeniu, że w danej rodzinie jest przemoc (pracownik socjalny, dzielnicowy itp.). NK zakłada się również w wyniku zgłoszenia przez członka rodziny lub świadka przemocy. W tym celu należy uzupełnić odpowiedni formularz, który zaczyna i kończy się niebieską kartą, stąd jej nazwa. W oparciu o w/w procedurę ustalana jest faktyczna sytuacja rodziny oraz indywidualny plan wsparcia. Karta często działa odstraszająco na sprawcę, a czas jej prowadzenia nie jest określony z góry. Najczęściej jest to kilka miesięcy, ale wszystko zależy od współpracy osób objętych procedurą z zespołem udzielającym wsparcia.
Jeśli założenie Niebieskiej Karty nie jest wystarczające, wówczas zarówno osoba, która ma uzasadnione podejrzenie, że w danej rodzinie zachodzi przemoc domowa lub sama ofiara może złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa znęcenia z art. 207 § k.k. W pisemnym zawiadomieniu warto jest szczegółowo opisać działania sprawcy sprzeczne z prawem i godzące w dobro członków rodziny oraz złożyć odpowiednie wnioski dowodowe, nie tylko osobowe w postaci zeznań świadków, ale również dokumenty np. wykonane obdukcje. Właściwe naświetlenie sprawy już na początkowym jej etapie może doprowadzić do przekonania organów prowadzących postępowania o konieczności zastosowania środków zapobiegawczych, przykładowo dozoru policji połączonego np. zakazem kontaktowania się z pokrzywdzonym lub z innymi osobami, zakazem zbliżania się do określonych osób na wskazaną odległość.
Dodatkowo, jeżeli zachodzą przesłanki zastosowania tymczasowego aresztowania wobec oskarżonego o przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej na szkodę osoby najbliższej albo innej osoby zamieszkującej wspólnie ze sprawcą, zamiast tymczasowego aresztowania można zastosować dozór, pod warunkiem że oskarżony w wyznaczonym terminie opuści lokal zajmowany wspólnie z pokrzywdzonym oraz określi miejsce swojego pobytu (art. 275 k.p.k). Dodatkowo, policja ma prawo dokonać zatrzymania osoby podejrzanej, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi (art. 244 §1a k.k.). W takiej sytuacji policja występuje niezwłocznie (nie później niż w ciągu 24 godzin od zatrzymania) do prokuratora o zastosowanie środka zapobiegawczego nakazującego okresowe opuszczenie oskarżonemu lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym. Dlatego w sytuacji, gdy jest się ofiarą lub świadkiem przemocy – warto nie zwlekać i od razu dzwonić na policję, która podczas interwencji będzie miała możliwość wyprowadzić awanturującą się osobę z domu.
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie również daje możliwość wszczęcia procedury eksmitowania osoby stosującej przemoc. Jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie, swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta tą przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazał zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia (art. 11a w/w ustawy). Wniosek należy złożyć w sądzie rejonowym na odpowiednim formularzu i uzasadnić. Wniosek nie podlega opłacie, podlega rozpatrzeniu w terminie miesiąca od jego złożenia, a wydane postanowienie jest natychmiast wykonalne.
Natomiast w sytuacji, gdy ofiara przemocy planuje złożyć pozew o rozwód i w ten sposób rozstać się również ze swoim oprawcą, wówczas już w pozwie może zawsze wniosek o nakazanie eksmisji drugiego małżonka, gdy ten swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie (art. 58 § 2 k.r.o). Sąd orzeka eksmisję w sytuacjach wyjątkowych, dlatego też od ewentualnego pełnomocnika zależeć będzie ocena sytuacji i należyte udowodnienie obiektywnie nagannych zachowań, które powodują niemożność wspólnego zamieszkiwania.
Jeśli dotyczy Cię problem poruszony w artykule, potrzebujesz pomocy adwokata Lublin skontaktuj się z kancelarią. Adwokat Elżbieta Piskorska świadczy kompleksową pomoc prawną w sprawach karnych i rodzinnych, które niejednokrotnie są ze sobą powiązane i mają wzajemny wpływ na swój wynik.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Elżbieta Piskorska prowadzi sprawy nie tylko w zakresie województwa lubelskiego, ale również w obszarze właściwości innych sądów spoza Lublina.