Przestępstwo składania fałszywych zeznań, odpowiedzialność karna
Uchylenie obowiązku alimentacyjnego.
2 stycznia 2023
Zmiana nazwiska po rozwodzie (powrót do poprzedniego nazwiska), termin, procedura
16 stycznia 2023
Każda osoba wezwana w charakterze świadka w sprawie karnej ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania. Przed złożeniem zeznań przez świadka, sąd uprzedza świadka o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, a jeśli strony tego żądają – sąd odbiera od świadka przyrzeczenie o treści: „Świadomy znaczenia moich słów i odpowiedzialności przed prawem przyrzekam uroczyście, że będę mówił szczerą prawdę, niczego nie ukrywając z tego, co mi jest wiadome.” Jeśli sąd nie uprzedzi świadka o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań lub nie odbierze od niego przyrzeczenia – wówczas świadek nawet zeznając nieprawdę – nie będzie ponosił odpowiedzialności karnej.
Przestępstwo składania fałszywych zeznań swoje uregulowanie znajduje w Rozdziale XXX – przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości .
Zgodnie z treścią przepisu prawnego art. 233 § 1 k.k. „Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.” Takiej samej odpowiedzialności podlega osoba, która składa fałszywe oświadczenie, jeżeli przepis ustawy przewiduje możliwość odebrania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.
Przestępstwo składania fałszywych zeznań swoje uregulowanie znajduje w Rozdziale XXX – przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości .
Zgodnie z treścią przepisu prawnego art. 233 § 1 k.k. „Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.” Takiej samej odpowiedzialności podlega osoba, która składa fałszywe oświadczenie, jeżeli przepis ustawy przewiduje możliwość odebrania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.
Przepis ten chroni prawidłowe wyrokowanie. Przedmiotem ochrony jest wydanie w konkretnej sprawie prawdziwego orzeczenia, nieopartego na fałszywych dowodach. Zgodnie z aktualnymi poglądami – w postępowaniu karnym nie będzie występować konkretna osoba, której interes został bezpośrednio naruszony poprzez złożenie fałszywych zeznań przez świadka, co nie wyklucza możliwości złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez osobę, która posiada wiedzę, że popełniono przestępstwo z art. 233 k.k.
Jeżeli sprawca czynu zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (art. 233 § 1a k.k.). Jednakże, aby sprawca w tym przypadku ponosił odpowiedzialność – musi być pouczony wcześniej przez sąd o prawie do odmowy składania zeznań lub odpowiedzi na pytania. W artykule pt.: „Kto może odmówić składania zeznań w sprawie karnej?” szczegółowo opisałam komu i w jakiej sytuacji przysługują powyższe uprawnienia.
Jeszcze surowsza kara przewidziana została dla biegłego, rzeczoznawcy i tłumacza, którzy przedstawiają fałszywą opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub innym prowadzonym na podstawie ustawy. Wymienionym profesjonalistom w takim przypadku grozi kara pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Podmiotem przestępstwa składania fałszywych zeznań może być zatem tylko świadek, biegły, rzeczoznawca, tłumacz, jak również osoba składająca oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej. Nie może nim natomiast być oskarżony (podejrzany) czy obwiniony w tej samej sprawie, nawet jeżeli poprzednio przesłuchany w niej został w charakterze świadka.
„Niedopuszczalne jest (…) skazanie za przestępstwo określone w art. 233 § 1 k.k., jeżeli oskarżony w postępowaniu karnym, w którym występował, złożył uprzednio w charakterze świadka fałszywe zeznania co do okoliczności związanych z zarzucanym mu czynem” (wyr. SN z 24.4.2007 r., IV KK 127/07).
Istotne jest, że sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli:
- fałszywe zeznanie, opinia, ekspertyza lub tłumaczenie dotyczy okoliczności niemogących mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy,
- sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie, zanim nastąpi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy.
Orzecznictwo dotyczące przestępstwa składania fałszywych zeznań jest niezwykle bogate, a w artykule zarysowałam jedynie najważniejsze kwestie. Należy pamiętać, że każdej osobie, która jest podejrzana lub oskarżona o popełnienie przestępstwa przysługuje prawo do obrony, w tym także do skorzystania z pomocy obrońcy. Sprawy karne toczące się w oparciu o art. 233 k.k. często mają złożony charakter pod względem faktycznym i prawnym, a skorzystanie z pomocy obrońcy na wczesnym etapie - niejednokrotnie pomaga ustalić, czy w ogóle można mówić o sprawstwie. Dlatego też niezwykle istotna jest aktywność procesowa adwokata Lublin w zakresie składanych wniosków dowodowych i weryfikacja czynności podejmowanych przez organy ścigania.
Jeśli dotyczy Cię problem poruszony w artykule, zostałeś wezwany jako świadek lub oskarżony o popełnienie przestępstwa z art.233 k.k. i potrzebujesz pomocy adwokata Lublin - skontaktuj się z adwokat Elżbietą Piskorską. Pamiętaj, że jako świadek możesz również ustanowić pełnomocnika, który będzie chronił Twoich interesów w trakcie przesłuchania.
Jeżeli sprawca czynu zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (art. 233 § 1a k.k.). Jednakże, aby sprawca w tym przypadku ponosił odpowiedzialność – musi być pouczony wcześniej przez sąd o prawie do odmowy składania zeznań lub odpowiedzi na pytania. W artykule pt.: „Kto może odmówić składania zeznań w sprawie karnej?” szczegółowo opisałam komu i w jakiej sytuacji przysługują powyższe uprawnienia.
Jeszcze surowsza kara przewidziana została dla biegłego, rzeczoznawcy i tłumacza, którzy przedstawiają fałszywą opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub innym prowadzonym na podstawie ustawy. Wymienionym profesjonalistom w takim przypadku grozi kara pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Podmiotem przestępstwa składania fałszywych zeznań może być zatem tylko świadek, biegły, rzeczoznawca, tłumacz, jak również osoba składająca oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej. Nie może nim natomiast być oskarżony (podejrzany) czy obwiniony w tej samej sprawie, nawet jeżeli poprzednio przesłuchany w niej został w charakterze świadka.
„Niedopuszczalne jest (…) skazanie za przestępstwo określone w art. 233 § 1 k.k., jeżeli oskarżony w postępowaniu karnym, w którym występował, złożył uprzednio w charakterze świadka fałszywe zeznania co do okoliczności związanych z zarzucanym mu czynem” (wyr. SN z 24.4.2007 r., IV KK 127/07).
Istotne jest, że sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli:
- fałszywe zeznanie, opinia, ekspertyza lub tłumaczenie dotyczy okoliczności niemogących mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy,
- sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie, zanim nastąpi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy.
Orzecznictwo dotyczące przestępstwa składania fałszywych zeznań jest niezwykle bogate, a w artykule zarysowałam jedynie najważniejsze kwestie. Należy pamiętać, że każdej osobie, która jest podejrzana lub oskarżona o popełnienie przestępstwa przysługuje prawo do obrony, w tym także do skorzystania z pomocy obrońcy. Sprawy karne toczące się w oparciu o art. 233 k.k. często mają złożony charakter pod względem faktycznym i prawnym, a skorzystanie z pomocy obrońcy na wczesnym etapie - niejednokrotnie pomaga ustalić, czy w ogóle można mówić o sprawstwie. Dlatego też niezwykle istotna jest aktywność procesowa adwokata Lublin w zakresie składanych wniosków dowodowych i weryfikacja czynności podejmowanych przez organy ścigania.
Jeśli dotyczy Cię problem poruszony w artykule, zostałeś wezwany jako świadek lub oskarżony o popełnienie przestępstwa z art.233 k.k. i potrzebujesz pomocy adwokata Lublin - skontaktuj się z adwokat Elżbietą Piskorską. Pamiętaj, że jako świadek możesz również ustanowić pełnomocnika, który będzie chronił Twoich interesów w trakcie przesłuchania.